14 იანვარი, წმინდა ბასილი დიდის ხსენების დღე. საინტერესო რიტუალები და ტრადიციები

14 იანვარს წმინდა ბასილი დიდის ხსენების დღე ზამთრის ციკლის უდიდესი დღესასწაულია შობასთან და ნათლისღებასთან ერთად. ამ დღეს არა მხოლოდ წმინდანს პატივს მიაგებენ, არამედ ძველით ახალ წელს აღნიშნავენ. Аlltime.ge–ს რედაქცია გიამბობთ წმინდა ბასილი დიდის ცხოვრების შესახებ, გეტყვით, როგორ უნდა შეხვდეთ დღესასწაულს და რა არის აკრძალული.

წმინდა ბასილი დიდის ხსენების დღე

ბასილი დიდი 329 წელს შეძლებულ ოჯახში დაიბადა. სასულიერო პირის ცხოვრება ძალიან ხანმოკლე აღმოჩნდა (მხოლოდ 50 წელი), მაგრამ ჯერ კიდევ თანამედროვეებმა მას ბასილი დიდი შეარქვეს. ძნელი წარმოსადგენია, რა გზა გაიარა, რომ ასეთი ტიტული მიეღო. ახალგაზრდობაში კარგი განათლება მიიღო ჯერ თურქეთში, სადაც დაიბადა, შემდეგ საბერძნეთში.

სახლში დაბრუნებისას საერო ცხოვრებას შეუერთდა, თუმცა ნათესავები და მეგობრები რელიგიურ გზაზე დადგომას დაჟინებით ურჩევდნენ. ეს საბედისწერო გადაწყვეტილება აღმოჩნდა. მან საერო კეთილდღეობაზე უარი თქვა და ყოველწლიურად სულ უფრო მეტად ასკეტი ხდებოდა. ითვლება, რომ სწორედ წმინდა ბასილიმ შექმნა ბასილი დიდის ლიტურგია, ასევე გამოიგონა კანკელი.

გულუხვი დღესასწაული

მორწმუნეები ბასილი დიდს ყოველთვის პატივისცემით ეპყრობოდნენ. ის მიწათმოქმედების მფარველად ითვლება, ამიტომ ადრე 14 იანვარს დილიდან კარდაკარ დასათესად დადიოდნენ. ძირითადად, ამას ბიჭები და ახალგაზრდა კაცები აკეთებდნენ. ამ პროცესში ქალების მონაწილეობა არასასურველი იყო, რადგან ჯერ სახლში მამაკაცის შეხვედრა კეთილდღეობის ნიშანი იყო.

მთესველებს დიდი სიხარულით იღებდნენ. სახლის მფლობელი მათ ტკბილეულით და მონეტებით უხვად ასაჩუქრებდა. სჯეროდათ, რომ რაც უფრო მეტი მთესავი მოვიდა სახლში, მით უფრო მეტი სიმდიდრე, ბედნიერება და კეთილდღეობა აღმოჩნდებოდა მათ კედლებში. მთესავების მიერ სახლში შემოყრილი ხორბლის, სიმინდის და ქერის მარცვლეულის გადაყრა არ შეიძლებოდა.

თესვა ჯერ საკუთარ სახლში იწყებოდა. შემდეგ ახლობლებთან, ნაცნობებთან და მეგობრებთან მიდიოდნენ. ამის შემდეგ ნებისმიერ სხვა სახლში წასვლა შეეძლოთ. ზოგჯერ ამ დღეს კოსტუმირებული წარმოდგენებიც იმართებოდა.

ანგელოზი ბასილის დღე

ამ დღეს ეკლესიაში წასვლა და ბასილი დიდის მიერ დაწერილი ლიტურგიის მოსმენა ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. შემდეგ დიდი ოჯახი იკრიბებოდა და ყველა ბასილის დღესასწაულს ულოცავდნენ. ბასილის დღეს ბევრი საინტერესო გართობა უკავშირდება. მაგალითად, გირცი საინტერესო შიგთავსით შეგიძლიათ მოამზადოთ.

დავუშვათ, ყველა გირცი კარტოფილით იყო, მაგრამ ერთში შეიძლება დაემალათ მონეტა, მეორეში – კაკალი, მესამეში – ღილი. ვინც მონეტას იპოვიდა, მომავალ წელს სიმდიდრე ელოდა. ვისაც კაკალი შეხვდებოდა, მთელი წელი დანაყრებული და ცხოვრებით კმაყოფილი იქნებოდა. ვისაც ღილი შეხვდებოდა, მომავალ წელს შეიძლება ცარიელი საფულით დარჩენილიყო.

თუმცა იმედგაცრუებას არავინ ჩქარობდა, რადგან დათესვის, მკითხაობის და სახუმარო თამაშების გარდა სურვილების ჩაფიქრება მიღებული იყო. თუ გულწრფელად ითხოვთ, კეთილი წმინდანი სურვილის ასრულებაში აუცილებლად დაგეხმარებათ. ამ დღეს ტანსაცმელი ან ფეხსაცმელი შეგიძლიათ იყიდოთ. მთელი წელი ახლებს ჩაიცვამთ. ფულის სესხება არ შეიძლება, ვალს ვერ მოიშორებთ.

ნიშნები წმინდა ბასილი დიდის ხსენების დღეს

14 იანვრის ამინდით მომავალი წლის პროგნოზს აკეთებდნენ. მაგალითად, დილით თოვლი გრძელი და თოვლიანი ზამთრის ნიშანი იყო. თუ 13–დან 14 იანვრამდე ღამე ვარსკვლავებით მოჭედილი და სუფთა იყო, კენკრის მოსავალი უხვი იქნებოდა. ყინვიანი ამინდი კარგი მოსავლის ნიშანი იყო, ხოლო დათბობა გრილი და ქარიანი ზაფხულის მომასწავებელი.

ხალხს სჯეროდა, რომ ამ დღეს მხიარულად და უდარდელად უნდა შეხვდეთ და გააცილოთ. თუ კამათს თავიდან აიცილებთ, გაღიმებული იქნებით, მთელი წელი ასე იქნება. სწორედ ამიტომ, სახლის მფლობელი მთესავებს მხიარულად ხვდებოდა, გულწრფელად ლოცულობდა და მეგობრებს სტუმრობდა. წმინდა ბასილი დიდის ხსენების დღეს თქვენი სანუკვარი სურვილი აუცილებლად ჩაიფიქრეთ. გულწრფელად გვჯერა, რომ ახდება.