ტეტანუსი: ნიშნები, მკურნალობა და პროფილაქტიკა

მედიცინის განვითარებით კაცობრიობამ უამრავი საშიში დაავადების დამარცხება შეძლო, მათ შორისაა ჭირი, კეთრი, ტუბერკულოზი. ტეტანუსი, რომლითაც ლეგენდის თანახმად ჰიპოკრატეს შვილი გარდაიცვალა, გასული საუკუნის შუა ხანიდან განუკურნებელ დაავადებათა რიცხვს არ მიეკუთვნება. სამწუხაროდ, ეს დაავადება ხშირად აწუხებთ ადამიანებს, რომლებიც სოფლად ან აგარაკზე ცხოვრობენ. რატომ ხდება ასე? დღეს გიამბობთ, თუ როგორ ამოიცნოთ უსიამოვნება და რა გააკეთოთ იმისთვის, რომ ავად არ გავხდეთ.

უშიშარი ბიძია ვანია

აგარაკზე ჩემი მეზობელი, დაუღალავი ბიძია ვანია, რომელიც დილით თავზე ცივ წყალს ივლებდა და მთელი ზაფხული ზოლებიან პერანგს ატარებდა, ბაღში მუშაობის დროს ხელთათმანების გამოყენებას არ აღიარებდა. მარტივი პირადი ჰიგიენის დაცვის შესახებ ჩემს არგუმენტებს ყოველთვის დასცინოდა: „მიწას ხელი სჭირდება, შენს რეზინაში ვერც მე ვიგრძნობ მას და ვერც ის მიგრძნობს“.

და მხოლოდ მას შემდეგ, რაც ჟანგიან ლურსმანზე თითი გაიჭრა, ბიძია ვანია 2 დღეში საავადმყოფოში მოხვდა და ნამდვილად სასწაულად გადარჩა, მან ბაღის ხელთათმანების შესახებ აზრი დაუყონებლივ შეიცვალა. ახლა ნაკვეთზე სამუშაოდ ხელთათმანების მთელი კოლექცია აქვს. როცა „გარდერობის“ მოულოდნელ განახლებაზე დავცინე და მიწაზე მის განსაკუთრებული ურთიერთობა შევახსენე, მხოლოდ მძიმედ ამოისუნთქა: „შენ როგორ გინდოდა? ტეტანუსი ხუმრობა არაა!“

რა არის ტეტანუსი

ტეტანუსი – ინფექციური დაავადება, რომელსაც ბაქტერია Clostridium tetani ან ტეტანუსის ჩხირი იწვევს. ბაქტერია პრაქტიკულად ყველგან გვხვდება: ნიადაგში, წყალში, ბევრი ცხოველის ნაწლავში და ადამიანშიც კი. სასიკვდილო საფრთხეს არა ბაქტერია, არამედ ტოქსინი წარმოადგენს, რომელსაც მისი ფორები ჟანგბადის არ არსებობის და მაღალი ტემპერატურის პირობებში აწარმოებენ.

ინფექციის ოპტიმალური სურათი ასე გამოიყურება: ტეტანუსის ჩხირი ადამიანის ორგანიზმში ჭრილობიდან ხვდება. ეს შეიძლება მოხდეს, თუ ფეხშიშველი ჟანგიან ფოცხს დააბიჯებთ ან ხელს მავთულზე ან ლურსმანზე გაიჭრით. ადრე ტეტანუსი ქალებში სიკვდილის მიზეზი იყო, რომლებიც მინდორზე, მიწაზე მშობიარობდნენ, ხოლო მშობიარობას არასტერილური ინსტრუმენტებით ატარებდნენ.

თუ ჭრილობას დეზინფექციას დროულად არ გაუკეთებთ ან, პირიქით, გადააჭარბებთ და ძალიან ვიწრო სახვევს დაიდებთ, რომელიც ჟანგბადთან წვდომას შეწყვეტს, ტოქსინის განვითარებისთვის იდეალური პირობა შეიქმნება. ამასთან, თავად მსხვერპლი გარშემომყოფებისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს, დაავადება გადამდები არაა, მაგრამ სამედიცინო დახმარების გარეშე ადამიანი განწირულია.

ტეტანუსის ნიშნები

მისი კიდევ ერთი ეშმაკობა იმაში მდგომარეობს, რომ ინკუბაციური პერიოდი (ინფექციის დაწყებიდან სიმპტომების გამოვლენამდე) შეიძლება 2-14 დღე გაგრძელდეს. თქვენ შეიძლება ჟანგიანი ლურსმნით ჭრილობა არც გახსოვდეთ, ხოლო დაავადება პროგრესირებას განიცდიდეს. ტეტანუსის არსებობაზე საუბრობს შემდეგი ნიშნები:

• ჭრილობის ადგილას მწველი ტკივილი
• კისრის კუნთების მუდმივი დაჭიმულობა
• გადაყლაპვის სირთულე
• ტემპერატურის მატება
• ჭარბი ოფლიანობა
• ნერწყვდენა
• გახშირებული გულისცემა
• სახის მიმიკის დამახასიათებელი დეფექტი, რომელსაც სარდონიული ღიმილი (შუბლი დანაოჭებული, პირი კი იძულებით ღიმილს იწვევს) ეწოდება.
• მძიმე შემთხვევებში სხეულის კრუნჩხვები (ტანვარჯიშის ხიდის მსგავსი), სასუნთქი ორგანოების დამბლა, რაც სავალალო შედეგს იწვევს.

როგორ მკურნალობენ ტეტანუსს

ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენის ერთადერთი შანსი – ადრეულ სტადიაზე ანტიტეტანუსის შრატის მიცემა. ექიმები ტრავმატოლოგიურში მცირე ჭრილობის დროსაც კი სწორედ ამას აკეთებენ, რომ ტეტანუსი გამორიცხონ.

საბედნიეროდ, ტეტანუსის ვაქცინაც არსებობს, რომელიც ბავშვების კალენდარში აუცილებელია: 3 თვეს, 1,5 წელს, 6 წელს, მოგვიანებით კი 10 წლიანი შუალედით. სწორედ ამიტომ, ვაქცინაზე უარის თქმით ბავშვები მათ სიცოცხლეს სასიკვდილო საფრთხეს უქმნიან.

ტეტანუსის პროფილაქტიკა

შეიძლება ტეტანუსისგან დამოუკიდებლად თავდაცვა? დიახ, თუ ტეტანუსის ჩხირთან კონტაქტს მინიმუმამდე დაიყვანთ. ამისთვის აგარაკზე მუშაობის დროს უსაფრთხოების მარტივი ზომები მკაცრად დაიცავით.

• მაქსიმალურად დახურული ტანსაცმელი და ფეხსაცმელი ატარეთ, რომ ჟანგიანი რკინით ან ძველი ხით კანი არ გაიჭრათ.
• მიწასთან მუშაობის დროს ხელთათმანები ჩაიცვით. ბიძია ვანია გაიხსენეთ!
• ნებისმიერი ჭრილობა ან ნაკაწრი 3%-იანი წყალბადის ზეჟანგით, შემდეგ ბრილიანტის მწვანით ან იოდით დაიმუშავეთ.
• ღრმა ჭრილობის დროს ვიწრო სახვევი არ დაიდოთ და სამედიცინო დახმარებას რაც შეიძლება დროულად მიმართეთ.